Mijn Homepage

Geschiedenis van ons gilde in vogelvlucht:

Misschien is het wel aardig om ook eens wat te weten over belangrijke tradities
die hier nog in ere worden gehouden en waar de inwoners nog trots op zijn.
Een echte Brabantse traditie is het schuttersgilde.

Nu in het bijzonder iets over het Sint-Willebrordusgilde uit Esch.
We kunnen een onderscheid maken tussen strijdbare gilden en kerkelijke broederschappen.
Ons gilde komt uit de kerkelijke broederschappen voort. Het gilde stelde zich ten doel elkaar bij te
staan in geestelijke en sociale nood en zich in te zetten ter opluistering van processies en
erediensten.
Ook bij de uitvaart van de eigen gildenbroeders. Men zorgde ook voor het levensonderhoud van de
weduwen en wezen.

Het gilde is vermoedelijk in het jaar 1598 omgevormd tot schuttersgilde gezien de "gildecaert"
(reglement) die uit dat jaar nog voor handen is en waarin wordt vermeld dat alle leden een voetboog
dienen te hebben en dat jaarlijks
"opwaerts" naar de vogel geschoten wordt.

De aanhef van deze caert luidt als volgt:

Het gilde wordt ook wel de schuts genoemd maar dat heeft niets met schieten te maken. (schutten =
beschermen).
Om wat bedreven te raken met de gekozen wapens werd het papegaai- of vogelschieten beoefend
als "gepast vermaeck".

Uit dit vogelschieten is het huidige koningschieten ontstaan.
Het staat vast dat ons gilde in 1571 reeds bestond. Er was namelijk op 7 december 1571 een
rechtszaak van het gilde tussen de hoofdman en een lid van het gilde. Het ging over acht stuivers die
de hoofdman nog te goed had.

Het koningszilver bestaat uit 2 medaillons, 2 papegaaien en 63 koningsschilden waarvan de oudste
uit 1607 is.
Het oudste medaillon bestaat uit een platte ring waarin een kleine platte voetboog is gemonteerd.
Op de ring staat in gotische letters "DIT IS ES".
Er hangen 2 schilden uit 1598 en 1602 aan het koningsvest maar dit zijn vervangingsschilden en in
de 18e eeuw vervaardigd.
Er is ook nog een oude gildentrom uit 1828 in ons bezit, een geschenk van
Mr. G. B. Verheijen toenmalige burgemeester van Esch.
Sedert 1977 is het gilde in het bezit van een koningsscepter gemaakt door juwelier Van Amelsfoort
uit Vught.

In het gilde worden nog vele gebruiken gehanteerd zoals ze beschreven zijn in het reglement van
1897. Zo worden vergaderingen gehouden op de laatste zondagen van april en september.
De jaarlijkse teerdag wordt gehouden op de dinsdag vóór Pinksteren en begint met een H. Mis voor
de overleden leden van het gilde.
Op kermismaandag wordt jaarlijks een prijsverschieting gehouden. Ook het koningschieten vindt op
kermismaandag plaats, echter om de 4 jaar.
Bij het Koningschieten wordt op een zelfvervaardigde houten vogel geschoten.

Wie het laatste stukje van de vogel naar beneden schiet wordt voor 4 jaar de nieuwe koning.
Zodra de nieuwe koning het koningschap heeft aanvaard krijgt hij het koningszilver omgehangen en
de scepter overhandigd en loopt hij over het gildenvaandel.
Hij wordt dan in optocht door de straten van Esch gevoerd om hem aan de volken te tonen.
Hij is verplicht een zilveren schild aan het gilde te schenken en een bedrag van
€ 10,-- in de gildekas te storten.
Het bezit van prijzenzilver bestaat uit 484 stuks terwijl er bij de gildebroeders thuis nog 389 schilden
moeten zijn, die zij zelf gewonnen hebben, maar die wel in eigendom van het gilde blijven.

1950 350 jarig bestaan, Kringgildedag met 17 gilden. (1e maal)

1956 Het eerste gildenkostuum (voorheen alleen sjerpen).

1967 Gildedag kring Maasland. (2e maal)

1969 Nieuw gildevaandel vervaardigd.

1972 400 jarig bestaan, kringgildendag met 29 gilden. (3e maal)

1973 Nieuwe kostuums aangeschaft.
Het Mariakapelletje op de Heikant wordt door het Sint Willebrordusgilde onder hun bescherming
genomen.

1977 Koningsscepter aangeboden door juwelier Van Amelsfoort uit Vught

1988 Brabantse kampioenschap opgelegd schieten in Esch. Esch werd kampioen (26 viertallen
deden hieraan mee).

1989 Nieuw vaandel geschonken door Cor van der Zanden.

1990 Vrouwen mogen mee schieten maar nog geen lid worden.
Viertaltoernooi ten bate van "Werk aan de Kerk".
Gildenheer Cees Konings schenkt het gilde een nieuwe hoofdmanstaf.

1991 Milieuproblemen
Na ruim 75 jaar geschoten te hebben in de tuin van café "De Twee Zwaantjes" werd in de zomer van
1991 op bevel van de Raad van Staten het schieten stop gelegd.
Gelukkig konden we het seizoen bij het bevriende gilde van Berkel-Enschot op hun terrein afwerken.
We zaten met de handen in het haar.
Maar onze dorpsgenoot Jos Timmermans en gemeente Esch boden ons de helpende hand.
Ook gildenheer burgemeester W. Letschert zette er zijn schouders onder en met resultaat.
Op onze nieuwe plannen werd geen bezwaar ingediend, we konden voldoen aan alle voorschriften
van gemeente en hinderwet.

Hierop namen we financieel deskundige Joop van der Groen in de arm en hij heeft ons door de
moeilijkheden heen gesleept.
Hij stelde een meerjarenplan voor:
Begroting meerjarenplan 1992- 1997
f 140.000,--
Schietterrein f 68.500,--
Eigen werk f 45.000,--
Schutterskamer f 30.000,--
Gemeente f 10.000,--
Gildenkostuums f 40.000,--
425 jarig feest f 10.000,--

Een groot aantal leden wilde een renteloze lening aan het gilde geven van gezamenlijk f 15.000
Het was een hele uitdaging maar bestuur en leden hadden er wel vertrouwen in en begonnen met
verschillende acties.
Er werd een grote loterij op touw gezet.
Verdubbeling van contributie.
Hulp van sponsors en particulieren.
Fietstocht naar Lourdes door Toon Verbruggen bracht f 5500,-- op.
Hiervan gingen ook nog 2 zieken naar Lourdes.
Maart 1992 begonnen met het schietterrein op het Sportpark.
Er moesten twee grote schietmasten gemaakt worden.
Door een aantal actieve leden werd bijna dagelijks gelast aan deze schietmasten en na twee
maanden was het resultaat te zien.
De genie uit Vught heeft ons vervolgens geholpen om met hun kraanmateriaal de masten overeind te
zetten wat een heel spektakel was.
Daarna moesten er twee grote schietbakken gelast en geplaatst worden
waar 18 vogels in gemonteerd werden.
Er moest een nieuwe toegangsweg gemaakt worden over de hele lengte van het voetbalveld.
Er is veel bier verzet, maar ook enorm veel werk.

Burgemeester Letschert vertelde toendertijd dat de bestrating gelegd kon worden met de bierdopjes
die door de vrijwilligers verbruikt werden.
Ook was er ruimte om twee jeu de boulesbanen aan te leggen, dit alles moest over het voetbalveld
met kruiwagens worden aangevoerd.
Er was een goede samenwerking met voetbal en korfbalclub, verschillende leden melden zich aan
als vrijwilliger.
Al deze werkzaamheden heeft het gilde goed gedaan. Er ontstond een hechte groep, de leden wisten
waar ze mee bezig waren, en het werk gaf ze ook nog veel plezier.
Maar ook onze vrouwen en partners hebben hun steentje bijgedragen, door hun inzet, maar ook
door vaak alleen thuis te moeten zitten.

1992 Opening nieuwe schietaccomodatie.
In augustus 1992 was het dan zover dat de ingebruikneming van de schietbomen kon plaats vinden.
Maar we hadden nog geen onderdak. Daarom werd een oude directiekeet aangeschaft voor tijdelijk
onderdak.
Fundamenten werden gestort voor de nieuwe schutskamer, alles volgens voorschriften van onze
eigen architect en uitvoerder Joop van Roosmalen.

1993 Toon Verbruggen sponsor-fietstocht naar Lourdes (f 5500,--).

1994 In maart 1994 werd gestart met de bouw van de nieuwe schutskamer.
Ook hier is er weer zeer veel tijd in gestoken door veel vrijwilligers.
In augustus 1994 kon dan eindelijk de opening plaatsvinden van de schutskamer en hierbij werden
alle bouwactiviteiten afgesloten.

Wim van der Pasch wordt in 1995 hoofdman.

1995 Door ons aan te melden bij de Heidemij voor de leefbaarheidsprijs voor de werkzaamheden
van onze schutskamer wisten we de prijs "Kern met Pit" te winnen wat ons f 1000,-- opbracht.
Door nieuwe milieueisen moet het hele terrein onder de schietbomen
verhard worden.

1997 Nieuwe gildenkostuums aangeschaft f 42.000,- 28 stuks

Gildenfeest 425 jarig bestaan: (4e maal) H. Mis door bisschop Mgr. Ter Schure
Aanwezig Commissaris Houben, Mgr. Bluijsen
175 stuks wedstrijdzilver
55 gilden deelgenomen
6 ha. Wedstrijdterrein, 13 velden en 13 schietbomen
een 28 meter hoge voetboog opgesteld

2000
Vrijwilligers hebben de bouw van een nieuwe berging op hun schouders genomen,een mooie ruimte
waar we nu onze spullen goed in op kunnen bergen.
Door weer nieuwe milieuwetten moeten ricochetvangers geplaatst worden.
Alles moet weer aangepast worden en nu komen er 8 ricochetvangers waarin
elk 3 vogels geplaatst kunnen worden. Hier hangt ook weer een kostenplaatje van f 12.000,-- aan een
niet geringe bedrag.
Het nieuwe schutshuis wordt café/zaal "Het Essche Pumpke".
De statuten van het gilde worden gewijzigd, zodat ook vrouwen lid van
het St. Willebrordusgilde kunnen worden. Vijf vrouwen werden lid.
Jeroen van de Ven, Adrie Verhoeven, Silvia Verhoeven en René Langenhuijsen
worden Nederlands Kampioen bij het opgelegd schieten.

2003 Het Essche gilde organiseerde het Nederlands Kampioenschap opgelegd schieten.

2004 Het gilde heeft een nieuw hoofdmanschild laten maken.

2005 Hoofdman Wim van der Pasch schiet zich tot Koning van ons gilde.

2006 Gildenheer Cees Konings schenkt voor de tweede keer 29 schietjassen voor de schutters van
ons gilde.
Alphons van der Heijden wordt gekozen als nieuwe hoofdman.