|
Geschiedenis van ons gilde in vogelvlucht: Misschien is het wel aardig om ook eens wat te weten over belangrijke tradities die hier nog in ere worden gehouden en waar de inwoners nog trots op zijn. Een echte Brabantse traditie is het schuttersgilde. Nu in het bijzonder iets over het Sint-Willebrordusgilde uit Esch. We kunnen een onderscheid maken tussen strijdbare gilden en kerkelijke broederschappen. Ons gilde komt uit de kerkelijke broederschappen voort. Het gilde stelde zich ten doel elkaar bij te staan in geestelijke en sociale nood en zich in te zetten ter opluistering van processies en erediensten. Ook bij de uitvaart van de eigen gildenbroeders. Men zorgde ook voor het levensonderhoud van de weduwen en wezen. Het gilde is vermoedelijk in het jaar 1598 omgevormd tot schuttersgilde gezien de "gildecaert" (reglement) die uit dat jaar nog voor handen is en waarin wordt vermeld dat alle leden een voetboog dienen te hebben en dat jaarlijks "opwaerts" naar de vogel geschoten wordt. De aanhef van deze caert luidt als volgt: Het gilde wordt ook wel de schuts genoemd maar dat heeft niets met schieten te maken. (schutten = beschermen). Om wat bedreven te raken met de gekozen wapens werd het papegaai- of vogelschieten beoefend als "gepast vermaeck". Uit dit vogelschieten is het huidige koningschieten ontstaan. Het staat vast dat ons gilde in 1571 reeds bestond. Er was namelijk op 7 december 1571 een rechtszaak van het gilde tussen de hoofdman en een lid van het gilde. Het ging over acht stuivers die de hoofdman nog te goed had. Het koningszilver bestaat uit 2 medaillons, 2 papegaaien en 63 koningsschilden waarvan de oudste uit 1607 is. Het oudste medaillon bestaat uit een platte ring waarin een kleine platte voetboog is gemonteerd. Op de ring staat in gotische letters "DIT IS ES". Er hangen 2 schilden uit 1598 en 1602 aan het koningsvest maar dit zijn vervangingsschilden en in de 18e eeuw vervaardigd. Er is ook nog een oude gildentrom uit 1828 in ons bezit, een geschenk van Mr. G. B. Verheijen toenmalige burgemeester van Esch. Sedert 1977 is het gilde in het bezit van een koningsscepter gemaakt door juwelier Van Amelsfoort uit Vught. In het gilde worden nog vele gebruiken gehanteerd zoals ze beschreven zijn in het reglement van 1897. Zo worden vergaderingen gehouden op de laatste zondagen van april en september. De jaarlijkse teerdag wordt gehouden op de dinsdag vóór Pinksteren en begint met een H. Mis voor de overleden leden van het gilde. Op kermismaandag wordt jaarlijks een prijsverschieting gehouden. Ook het koningschieten vindt op kermismaandag plaats, echter om de 4 jaar. Bij het Koningschieten wordt op een zelfvervaardigde houten vogel geschoten. Wie het laatste stukje van de vogel naar beneden schiet wordt voor 4 jaar de nieuwe koning. Zodra de nieuwe koning het koningschap heeft aanvaard krijgt hij het koningszilver omgehangen en de scepter overhandigd en loopt hij over het gildenvaandel. Hij wordt dan in optocht door de straten van Esch gevoerd om hem aan de volken te tonen. Hij is verplicht een zilveren schild aan het gilde te schenken en een bedrag van € 10,-- in de gildekas te storten. Het bezit van prijzenzilver bestaat uit 484 stuks terwijl er bij de gildebroeders thuis nog 389 schilden moeten zijn, die zij zelf gewonnen hebben, maar die wel in eigendom van het gilde blijven. 1950 350 jarig bestaan, Kringgildedag met 17 gilden. (1e maal) 1956 Het eerste gildenkostuum (voorheen alleen sjerpen). 1967 Gildedag kring Maasland. (2e maal) 1969 Nieuw gildevaandel vervaardigd. 1972 400 jarig bestaan, kringgildendag met 29 gilden. (3e maal) 1973 Nieuwe kostuums aangeschaft. Het Mariakapelletje op de Heikant wordt door het Sint Willebrordusgilde onder hun bescherming genomen. 1977 Koningsscepter aangeboden door juwelier Van Amelsfoort uit Vught 1988 Brabantse kampioenschap opgelegd schieten in Esch. Esch werd kampioen (26 viertallen deden hieraan mee). 1989 Nieuw vaandel geschonken door Cor van der Zanden. 1990 Vrouwen mogen mee schieten maar nog geen lid worden. Viertaltoernooi ten bate van "Werk aan de Kerk". Gildenheer Cees Konings schenkt het gilde een nieuwe hoofdmanstaf. 1991 Milieuproblemen Na ruim 75 jaar geschoten te hebben in de tuin van café "De Twee Zwaantjes" werd in de zomer van 1991 op bevel van de Raad van Staten het schieten stop gelegd. Gelukkig konden we het seizoen bij het bevriende gilde van Berkel-Enschot op hun terrein afwerken. We zaten met de handen in het haar. Maar onze dorpsgenoot Jos Timmermans en gemeente Esch boden ons de helpende hand. Ook gildenheer burgemeester W. Letschert zette er zijn schouders onder en met resultaat. Op onze nieuwe plannen werd geen bezwaar ingediend, we konden voldoen aan alle voorschriften van gemeente en hinderwet. Hierop namen we financieel deskundige Joop van der Groen in de arm en hij heeft ons door de moeilijkheden heen gesleept. Hij stelde een meerjarenplan voor: Begroting meerjarenplan 1992- 1997 f 140.000,-- Schietterrein f 68.500,-- Eigen werk f 45.000,-- Schutterskamer f 30.000,-- Gemeente f 10.000,-- Gildenkostuums f 40.000,-- 425 jarig feest f 10.000,-- Een groot aantal leden wilde een renteloze lening aan het gilde geven van gezamenlijk f 15.000 Het was een hele uitdaging maar bestuur en leden hadden er wel vertrouwen in en begonnen met verschillende acties. Er werd een grote loterij op touw gezet. Verdubbeling van contributie. Hulp van sponsors en particulieren. Fietstocht naar Lourdes door Toon Verbruggen bracht f 5500,-- op. Hiervan gingen ook nog 2 zieken naar Lourdes. Maart 1992 begonnen met het schietterrein op het Sportpark. Er moesten twee grote schietmasten gemaakt worden. Door een aantal actieve leden werd bijna dagelijks gelast aan deze schietmasten en na twee maanden was het resultaat te zien. De genie uit Vught heeft ons vervolgens geholpen om met hun kraanmateriaal de masten overeind te zetten wat een heel spektakel was. Daarna moesten er twee grote schietbakken gelast en geplaatst worden waar 18 vogels in gemonteerd werden. Er moest een nieuwe toegangsweg gemaakt worden over de hele lengte van het voetbalveld. Er is veel bier verzet, maar ook enorm veel werk. Burgemeester Letschert vertelde toendertijd dat de bestrating gelegd kon worden met de bierdopjes die door de vrijwilligers verbruikt werden. Ook was er ruimte om twee jeu de boulesbanen aan te leggen, dit alles moest over het voetbalveld met kruiwagens worden aangevoerd. Er was een goede samenwerking met voetbal en korfbalclub, verschillende leden melden zich aan als vrijwilliger. Al deze werkzaamheden heeft het gilde goed gedaan. Er ontstond een hechte groep, de leden wisten waar ze mee bezig waren, en het werk gaf ze ook nog veel plezier. Maar ook onze vrouwen en partners hebben hun steentje bijgedragen, door hun inzet, maar ook door vaak alleen thuis te moeten zitten. 1992 Opening nieuwe schietaccomodatie. In augustus 1992 was het dan zover dat de ingebruikneming van de schietbomen kon plaats vinden. Maar we hadden nog geen onderdak. Daarom werd een oude directiekeet aangeschaft voor tijdelijk onderdak. Fundamenten werden gestort voor de nieuwe schutskamer, alles volgens voorschriften van onze eigen architect en uitvoerder Joop van Roosmalen. 1993 Toon Verbruggen sponsor-fietstocht naar Lourdes (f 5500,--). 1994 In maart 1994 werd gestart met de bouw van de nieuwe schutskamer. Ook hier is er weer zeer veel tijd in gestoken door veel vrijwilligers. In augustus 1994 kon dan eindelijk de opening plaatsvinden van de schutskamer en hierbij werden alle bouwactiviteiten afgesloten. Wim van der Pasch wordt in 1995 hoofdman. 1995 Door ons aan te melden bij de Heidemij voor de leefbaarheidsprijs voor de werkzaamheden van onze schutskamer wisten we de prijs "Kern met Pit" te winnen wat ons f 1000,-- opbracht. Door nieuwe milieueisen moet het hele terrein onder de schietbomen verhard worden. 1997 Nieuwe gildenkostuums aangeschaft f 42.000,- 28 stuks Gildenfeest 425 jarig bestaan: (4e maal) H. Mis door bisschop Mgr. Ter Schure Aanwezig Commissaris Houben, Mgr. Bluijsen 175 stuks wedstrijdzilver 55 gilden deelgenomen 6 ha. Wedstrijdterrein, 13 velden en 13 schietbomen een 28 meter hoge voetboog opgesteld 2000 Vrijwilligers hebben de bouw van een nieuwe berging op hun schouders genomen,een mooie ruimte waar we nu onze spullen goed in op kunnen bergen. Door weer nieuwe milieuwetten moeten ricochetvangers geplaatst worden. Alles moet weer aangepast worden en nu komen er 8 ricochetvangers waarin elk 3 vogels geplaatst kunnen worden. Hier hangt ook weer een kostenplaatje van f 12.000,-- aan een niet geringe bedrag. Het nieuwe schutshuis wordt café/zaal "Het Essche Pumpke". De statuten van het gilde worden gewijzigd, zodat ook vrouwen lid van het St. Willebrordusgilde kunnen worden. Vijf vrouwen werden lid. Jeroen van de Ven, Adrie Verhoeven, Silvia Verhoeven en René Langenhuijsen worden Nederlands Kampioen bij het opgelegd schieten. 2003 Het Essche gilde organiseerde het Nederlands Kampioenschap opgelegd schieten. 2004 Het gilde heeft een nieuw hoofdmanschild laten maken. 2005 Hoofdman Wim van der Pasch schiet zich tot Koning van ons gilde. 2006 Gildenheer Cees Konings schenkt voor de tweede keer 29 schietjassen voor de schutters van ons gilde. Alphons van der Heijden wordt gekozen als nieuwe hoofdman. |
Ter eeren ende eerwaaerdigheijt des almachtigen Godts Maria Zijne gebenedijde Moeder is geërigert ingeset ende geordoneert een broderschap gilde off schutterije vanden voetboge inden dorpen van Essche in manieren ende formen hier nae beschreven: |
2008: Het Koningszilver is aan restauratie toe. Door collecte van het Anjerfons en sponsors werd er ruim € 5000,00 bij elkaar gebracht om het zilver in de oude staat te behouden en voor het nageslacht te bewaren. 2009: Adrie Verhoeven schiet zich tot Koning van ons gilde. Uitbreiding van ons schietterrein en plaatsing van twee kruisboogbomen. Aanleg van twee jeu de boulesbanen. 2012: Jeroen van de Ven wordt gekozen als nieuwe hoofdman. Het Essche viertal wordt Nederlands Kampioen geweerschieten. 2013: Deken-Schrijver Leo Konings Wz. schiet zich tot Koning van ons gilde. Het Essche gilde organiseerde het Nederlands Kampioenschap opgelegd schieten. 2014: Nieuwe traditie ingevoerd: Schieten voor jeugdprins, burgerkoning en burger jeudprins. 2017: Deken-Schrijver Leo Konings Wz. schiet zich voor de tweede keer tot Koning |